اقتصاد روی کاغذ یا اقتصاد واقعی در زندگی مردم

مقدمه

سال هاست اقتصاد با عدد توضیح داده می شود. گزارش می آید، آمار منتشر می شود و از رشد و کنترل و بهبود صحبت می شود. اما در همان زمان، مردم احساس می کنند زندگی سخت تر شده، برنامه ریزی دشوارتر است و آینده مبهم تر. این تناقض تصادفی نیست. مسئله اینجاست که ما دو اقتصاد متفاوت داریم که عمدا یا سهوا با هم قاطی شده اند. اقتصادی که روی کاغذ دیده می شود و اقتصادی که مردم هر روز با آن زندگی می کنند. این مقاله تلاش می کند این دو را از هم جدا کند و صادقانه بگوید کدام شاخص بیشتر حقیقت را نشان می دهد و کدام بیشتر واقعیت را پنهان می کند.

اقتصاد روی کاغذ چگونه شکل می گیرد

اقتصاد روی کاغذ مجموعه ای از شاخص ها و گزارش هاست که برای تحلیل، سیاست گذاری و ارائه عملکرد استفاده می شود. رشد اقتصادی، نرخ تورم، نرخ بیکاری، نقدینگی و ده ها عدد دیگر در این دسته قرار می گیرند. این شاخص ها ذاتا بد نیستند. مشکل از جایی شروع می شود که این عددها بدون توضیح، بدون زمینه و بدون ارتباط با زندگی واقعی مردم ارائه می شوند.

در بسیاری از مواقع، اقتصاد روی کاغذ بیش از آنکه ابزار فهم باشد، ابزار توجیه می شود. عددها طوری انتخاب و تفسیر می شوند که تصویر مطلوب تری بسازند. نه لزوما با جعل، بلکه با حذف بخشی از واقعیت.

چرا عددها همیشه همه چیز را نمی گویند

عدد اقتصادی معمولا میانگین است. اما زندگی مردم با میانگین نمی گذرد. خانواده ها با حداقل درآمد، حداقل امنیت شغلی و حداقل قدرت خرید زندگی می کنند. وقتی میانگین بهتر می شود اما بخش بزرگی از جامعه تغییری حس نمی کند، عدد عملا گمراه کننده می شود.

برای مثال، رشد اقتصادی اسمی می تواند فقط نتیجه تورم باشد. یا کاهش نرخ بیکاری می تواند حاصل تغییر تعریف شاغل باشد نه ایجاد شغل با کیفیت. این عددها روی کاغذ زیبا هستند اما الزاماً نشانه بهبود زندگی نیستند.

اقتصاد واقعی در زندگی مردم چگونه دیده می شود

اقتصاد واقعی جایی است که مردم تصمیم مالی می گیرند. خرید خانه یا اجاره نشینی، پس انداز یا مصرف، سرمایه گذاری یا نگه داشتن پول نقد. این تصمیم ها مهم ترین داده اقتصادی هستند، چون مستقیم از تجربه زندگی می آیند نه از فرمول.

وقتی مردم مدام سطح زندگی خود را پایین می آورند، وقتی آینده قابل پیش بینی نیست، وقتی امنیت ذهنی وجود ندارد، یعنی اقتصاد واقعی تحت فشار است حتی اگر اقتصاد روی کاغذ چیز دیگری بگوید.

رفتار مالی مردم به عنوان شاخص واقعی

من در سال های فعالیت در بازارهای مالی یک چیز را بارها دیده ام. مردم به عدد اعتماد نمی کنند، به تجربه اعتماد می کنند.

وقتی تورم اعلامی با تورم حس شده فرق دارد، تصمیم مالی مردم بر اساس حس شکل می گیرد. وقتی گفته می شود بازارها امن شده اند اما مردم به دارایی های پوششی پناه می برند، این رفتار پیام روشنی دارد.

اقتصاد واقعی را باید در رفتار دید، نه در گزارش.

چرا اقتصاد روی کاغذ بیشتر گمراه می کند

مشکل اصلی اقتصاد روی کاغذ این است که می تواند بدون دروغ گفتن، حقیقت را پنهان کند. انتخاب شاخص، زمان انتشار، نحوه تفسیر و حذف متغیرهای مکمل، همگی تصویر را تغییر می دهند.

وقتی گفته می شود درآمد سرانه رشد کرده اما توزیع درآمد نابرابرتر شده، این رشد برای اکثریت مردم معنایی ندارد.

وقتی گفته می شود بازار سرمایه رشد کرده اما بخش بزرگی از مردم با ضرر خارج شده اند، این رشد اعتماد نمی سازد.

اثر شکاف بین عدد و زندگی بر اعتماد عمومی

اعتماد ستون اقتصاد است. وقتی مردم بارها می شنوند که اوضاع بهتر شده اما زندگی شان سخت تر می شود، اعتماد فرو می ریزد.

در این شرایط، مردم نه تنها به سیاست ها اعتماد نمی کنند، بلکه به آینده هم بی اعتماد می شوند. نتیجه آن رفتارهای کوتاه مدت، تصمیم های دفاعی و فرار سرمایه است.

بازارهای مالی و نقش آن ها در افشای واقعیت

بازارهای مالی به شعار واکنش نشان نمی دهند. به رفتار سیاست گذار، جریان نقدینگی و انتظارات مردم واکنش نشان می دهند.

اگر اقتصاد روی کاغذ خوب باشد اما بازارها پرنوسان و بی ثبات باشند، این تناقض پیام دارد. سرمایه گذار حرفه ای این پیام را جدی می گیرد.

جمع بندی

اقتصاد روی کاغذ لازم است، اما اگر جای اقتصاد واقعی بنشیند، خطرناک می شود. عدد باید توضیح دهد، نه توجیه کند.

اقتصادی که نتواند کیفیت زندگی اکثریت جامعه را بهبود دهد، حتی اگر روی کاغذ رشد کند، در عمل بیمار است.

اگر مجبور باشم بین گزارش رسمی و تجربه زندگی مردم یکی را مبنا بگیرم، بدون تردید تجربه مردم را انتخاب می کنم. چون عدد را می شود تغییر داد، اما فشار زندگی را نه.

خدمات تیم فرشاد مصفا

اگر به دنبال مدیریت حرفه ای دارایی خود هستید، می توانید از خدمات تخصصی سبدگردانی ما استفاده کنید:

• سبدگردانی بورس
• سبدگردانی طلا
• سبدگردانی ارز دیجیتال

همچنین در تیم ما یک استارتاپ حقوقی فعال است که خدمات مشاوره و وکالت را با نگاه اقتصادی برای کسب و کارها و افراد ارائه می دهد.

نویسنده: فرشاد مصفا

کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران

موسس تیم سبدگردانی و استارتاپ حقوقی در زمینه مشاوره و وکالت

با بیش از ده سال سابقه فعالیت در بازار بورس، طلا و ارز دیجیتال

اینستاگرام: https://www.instagram.com/farshadmosaffa/

یوتیوب: https://youtube.com/@farshadmosaffa

لینکدین: https://www.linkedin.com/in/farshad-mosaffa

توییتر (X): https://x.com/FarshadMosaffa