الگوی تیک در بورس چیست و چطور سیگنال خرید می دهد؟

مقدمه

من فرشاد مصفا هستم و بیش از یک دهه است که در بازارهای مالی، بورس، طلا و ارز دیجیتال فعالیت می کنم. در این سال ها بارها الگوی تیک را در شرایط مختلف بازار دیده ام. الگویی که اگر درست فهمیده شود می تواند نقطه ورود و خروج بسیار قابل اتکایی بسازد. اما برای معامله گرانی که نگاه سطحی دارند می تواند یک تله تمام عیار باشد. در این مقاله الگوی تیک را دقیق و ساده توضیح می دهم تا بتوانید آن را در سیستم معاملاتی خودتان استفاده کنید. هدف این محتوا افزایش توان تحلیل شماست و هیچ سیگنال خرید یا فروش مستقیم ارائه نمی شود.

الگوی تیک چیست

الگوی تیک یک ساختار رفتاری قیمت است که از دو حرکت مشخص تشکیل می شود. یک ضربه تند در یک جهت و یک برگشت آرام و پیوسته در جهت مخالف که در ادامه از مبدأ حرکت اولیه عبور می کند. شکل کلی این الگو شبیه علامت تیک یا همان چک مارک است. این الگو معمولا در زمان هایی ظاهر می شود که بازار در حال تخلیه استاپ ها یا گرفتن نقدشوندگی از معامله گران عجول است.

دو حالت اصلی دارد:

تیک صعودی: ضربه سریع به پایین و سپس بازگشت تدریجی رو به بالا تا عبور از سقف.

تیک نزولی: حرکت عمودی رو به بالا و سپس ریزش آرام تا شکست کف.

چرا الگوی تیک در بازار شکل می گیرد

وقتی بازار یک ضربه سریع و هماهنگ می زند معمولا یک جریان نقدشوندگی پشت صحنه وجود دارد. معامله گران بزرگ به طور عمدی با یک حرکت تیز، استاپ ها را فعال می کنند و سفارش های هیجانی را بیرون می کشند. بعد از ایجاد شوک اولیه، طرف مقابل را آرام و بدون جلب توجه جمع می کنند.

وقتی قیمت به مبدأ رسید و از آن عبور کرد معامله گران جا مانده مجبور می شوند وارد شوند و همین ورودهای جدید محرک ادامه روند می شود.

به زبان ساده منطق تیک این است: فشار سریع، جذب آرام، عبور از مبدأ و ادامه روند.

تفاوت الگوی تیک با الگوهای V و U

تفاوت این سه الگو در سرعت و تقارن است.

در الگوی V برگشت بسیار تیز و سریع است.

در الگوی U ساختن کف زمان بیشتری می برد و قیمت نوسان ملایم دارد.

اما الگوی تیک یک ضربه سریع و یک برگشت آرام و منظم دارد که معمولا از مبدأ هم عبور می کند.

این نامتقارن بودن باعث شده که الگوی تیک ابزار مناسبی برای تشخیص بازیگر و جریان نقدشوندگی باشد.

در چه بازارهایی الگوی تیک بیشتر دیده می شود

بازار بورس ایران به خاطر ساختار دامنه نوسان، صف خرید و فروش و عمق محدود روی برخی نمادها، از بهترین بسترها برای ظاهر شدن الگوی تیک است.

معمولا در این شرایط آن را می بینید:

در اصلاح های کوتاه روندهای قوی

بعد از شوک های خبری یا بازگشایی ها

در نمادهای کم عمق

در تایم های کوتاه مثل درون روزی به ویژه ابتدای بازار

نشانه های یک الگوی تیک سالم

برای اینکه یک تیک واقعا تیک باشد باید این نشانه ها را داشته باشد:

ضربه اولیه باید سریع باشد نه خزنده

بازگشت باید پیوسته و با کف های بالاتر ساخته شود

حجم در مسیر بازیابی باید متعادل و رو به افزایش باشد

قیمت باید مبدأ حرکت را پس بگیرد

رفتار کندلی باید بدون سایه های بلند باشد

اگر این المان ها وجود نداشته باشند صرفا یک نوسان معمولی است نه تیک.

چطور از الگوی تیک برای ورود استفاده کنیم

رایج ترین روش ورود، خرید بعد از عبور قیمت از مبدأ است. اما باید صبر کرد کندل در بالای مبدأ بسته شود.

برخی معامله گران منتظر پولبک به مبدأ می مانند تا ریسک را کاهش دهند. اگر قیمت بعد از شکست مبدأ یک برگشت سبک بزند و دوباره بالا برود نقطه ورود بسیار خوبی می سازد.

در الگوهای قدرتمند ممکن است پولبک ندهد. در این حالت ورود روی شکست های پیاپی سقف های کوچک انجام می شود اما نیاز به تجربه بیشتر دارد.

چطور حد ضرر تعیین کنیم

حد ضرر اصلی زیر کف ضربه اولیه قرار می گیرد اما اغلب خیلی دور است.

حد ضرر حرفه ای تر زیر آخرین کف میانی است.

در الگوهایی که پولبک داده اند گذاشتن حد ضرر زیر ناحیه پولبک منطقی تر است.

اگر قیمت ساختار کف های بالاتر را از دست بدهد یعنی الگو در حال تخریب است.

چطور از معامله خارج شویم

یک خروج کلاسیک این است که فاصله کف ضربه تا مبدأ را به عنوان حداقل هدف در نظر بگیریم.

اگر روند بسیار قوی باشد می توان بخش دوم را تا زمانی که کف های بالاتر حفظ شده نگه داشت.

از دست رفتن VWAP یا شکست یک کف مهم معمولا سیگنال خروج است.

تیک نزولی چیست و چطور رفتار کنیم

تیک نزولی نسخه معکوس همین الگو است.

اگر جهش سریع رو به بالا رخ دهد و قیمت نتواند این رشد را حفظ کند و آرام آرام تخلیه شود احتمال تیک نزولی وجود دارد.

در این شرایط هر برگشت کوچک به محدوده مبدأ می تواند فرصت خروج یا فروش باشد.

اشتباهات رایج معامله گران در الگوی تیک

ورود هیجانی بعد از شکست مبدأ بدون در نظر گرفتن حد ضرر

برداشت اشتباه هر اصلاح قیمت به عنوان تیک

بی توجهی به نقدشوندگی و ریسک گیر افتادن در صف

نادیده گرفتن شرایط خبر و احساسات حاکم بر بازار

ورود با حجم بالا در نمادهای کم عمق

چک لیست ساختار یک تیک معتبر

ضربه سریع و شفاف

بازیابی آرام و مداوم

ساخت کف های بالاتر

حجم رو به افزایش در مسیر برگشت

عبور و تثبیت بالای مبدأ

حد ضرر مشخص و قابل اجرا

ریسک مطابق با اندازه پرتفو

اگر تمام این موارد کنار هم باشد می توان گفت الگوی تیک معتبر تشکیل شده است.

الگوی تیک در بازار ایران چگونه کار می کند

به دلیل رفتار خاص معامله گران ایرانی، محدودیت دامنه نوسان، صف ها و انتقال نقدینگی بین گروه ها، تیک ها در ایران معمولا زمان های کوتاه تری دارند اما پایدارتر عمل می کنند.

در برخی نمادهای پرگردش، تیک ها بسیار سریع اتفاق می افتند و برای شکار آن باید اجرای دقیق و صبر زیاد داشت.

نکته مهم این است که تیک ها با روندهای کاذب اشتباه گرفته نشوند. اگر روند بزرگتر خلاف جهت تیک باشد، ریسک معامله بالا می رود.

یک مثال ساده

فرض کنید نماد الف در چند دقیقه 4 درصد ریزش می کند. حجم اولیه بالا نیست اما سایه ها کوتاه است.

در نیم ساعت بعد قیمت کف های بالاتر می سازد و با حجم متعادل به سمت بالا حرکت می کند.

در نهایت مبدأ ریزش را پس می گیرد و بالای آن بسته می شود.

اگر در پولبک سبک به مبدأ وارد شوید نسبت سود به زیان مناسبی ایجاد می کنید.

در ادامه اگر کف های بالاتر حفظ شوند می توان بخشی از موقعیت را نگه داشت.

جمع بندی

الگوی تیک یک الگوی چشمی ساده نیست. نشانه ای از جریان نقدشوندگی و رفتار بازیگران است. اگر معامله گر بتواند ضربه اولیه، مسیر بازیابی و عبور از مبدأ را با هم تحلیل کند این الگو می تواند یکی از قابل اعتمادترین ابزارهای ورود و خروج باشد.

اجرا مهم تر از شناسایی است. بدون حد ضرر و بدون مدیریت ریسک هیچ الگویی مزیت واقعی نمی سازد.

خدمات تیم فرشاد مصفا

اگر به دنبال مدیریت حرفه ای دارایی خود هستید، می توانید از خدمات تخصصی سبدگردانی ما استفاده کنید:

• سبدگردانی بورس
• سبدگردانی طلا
• سبدگردانی ارز دیجیتال

همچنین در تیم ما یک استارتاپ حقوقی فعال است که خدمات مشاوره و وکالت را با نگاه اقتصادی برای کسب و کارها و افراد ارائه می دهد.

نویسنده: فرشاد مصفا

کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران

موسس تیم سبدگردانی و استارتاپ حقوقی در زمینه مشاوره و وکالت

با بیش از ده سال سابقه فعالیت در بازار بورس، طلا و ارز دیجیتال

اینستاگرام: https://www.instagram.com/farshadmosaffa/

یوتیوب: https://youtube.com/@farshadmosaffa

لینکدین: https://www.linkedin.com/in/farshad-mosaffa

توییتر (X): https://x.com/FarshadMosaffa