افشای اطلاعات در بورس یعنی چه و چه اثری دارد؟

یکی از سوالاتی که همیشه در بازار سرمایه ایران تکرار می شود این است که «افشای اطلاعات الف و ب در بورس یعنی چه؟» خیلی از سهامداران تازه وارد وقتی در تابلو نمادها می بینند نوشته شده «به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف متوقف شد» یا «اطلاعات با اهمیت گروه ب منتشر شد»، دقیقا نمی دانند این اتفاق چه تاثیری بر سهم و روند قیمتی آن دارد. در این مقاله با زبانی ساده و تجربی، به عنوان کسی که از سال 93 در بازارهای مالی فعالیت دارم، می خواهم این موضوع را دقیق و کاربردی برایتان توضیح دهم.

افشای اطلاعات در بورس یعنی چه

افشای اطلاعات یعنی شرکت بورسی باید هر خبری که می تواند بر قیمت سهمش اثر بگذارد را به صورت رسمی و همزمان در سامانه کدال منتشر کند تا همه سهامداران به طور برابر به آن دسترسی داشته باشند.

هدف از این قانون، جلوگیری از رانت اطلاعاتی است. یعنی هیچ کس زودتر از بقیه از اخبار مهم مطلع نشود و خرید و فروش عادلانه انجام شود.

به زبان ساده، افشا یعنی شرکت موظف است هر اتفاق مهم مالی، قراردادی یا تغییر مدیریتی را عمومی کند تا بازار تصمیم بگیرد سهم باید گران تر یا ارزان تر شود.

تقسیم بندی اطلاعات با اهمیت به الف و ب

سازمان بورس برای اینکه شرکت ها بدانند چه نوع اخباری را باید چطور منتشر کنند، این اطلاعات را به دو گروه تقسیم کرده است:

• اطلاعات با اهمیت گروه الف
• اطلاعات با اهمیت گروه ب

این دو گروه از نظر شدت اثرگذاری بر قیمت سهم با هم فرق دارند.

اطلاعات گروه الف معمولا شوک قیمتی زیادی ایجاد می کنند و بلافاصله بعد از انتشار، نماد متوقف می شود.

اما اطلاعات گروه ب اثر متوسطی دارند و در بسیاری از مواقع، نماد فقط برای مدت کوتاهی بسته می شود.

اطلاعات با اهمیت گروه الف شامل چه مواردی است

اطلاعات گروه الف همان اخباری است که می تواند ارزش شرکت را دگرگون کند. چند مثال روشن:

• اعلام ورشکستگی یا توقف کامل فعالیت شرکت
• کشف یا ایجاد یک دارایی جدید بزرگ، مثلا کشف معدن یا منبع درآمد جدید
• تغییر عمده در سهامداران عمده شرکت
• تصمیم برای افزایش سرمایه سنگین از محل تجدید ارزیابی دارایی ها یا آورده نقدی
• قرارداد بسیار بزرگ یا بین المللی که درآمد شرکت را چند برابر کند
• تغییر سیاست های کلان شرکت، ادغام یا انحلال

در این موارد، نماد سهم بلافاصله متوقف می شود تا شرکت در سامانه کدال جزئیات را منتشر کند. بعد از آن، بازار باید اطلاعات را تحلیل کند تا مشخص شود قیمت سهم باید چقدر تغییر کند. پس از تایید ناظر، نماد بازگشایی می شود و معمولا بدون دامنه نوسان معامله می گردد.

اطلاعات با اهمیت گروه ب شامل چه مواردی است

گروه ب به اخباری گفته می شود که تاثیر کمتری بر ارزش شرکت دارند اما همچنان باید اطلاع رسانی شوند. مانند:

• تغییر در ترکیب اعضای هیئت مدیره
• انعقاد یا فسخ قراردادهایی که در سود شرکت اثر قابل توجه ولی نه حیاتی دارند
• تغییر در پیش بینی سود یا زیان دوره جاری
• تغییر حسابرس یا مدیرعامل
• افزایش یا کاهش جزئی تولید یا فروش
• اصلاح گزارش های مالی قبلی

در این موارد، معمولا نماد برای چند ساعت تا یک روز متوقف می شود و پس از بررسی ناظر بازار، با دامنه نوسان عادی بازگشایی می گردد.

تفاوت بازگشایی نماد در افشای الف و ب

در افشای گروه الف، سهم پس از توقف و تایید اطلاعیه، بدون محدودیت نوسان باز می شود.

به همین دلیل ممکن است شاهد تغییرات قیمتی سنگینی در همان روز بازگشایی باشیم، چه صعودی و چه نزولی.

در مقابل، در افشای گروه ب، سهم با دامنه نوسان معمولی (مثلا 5 درصد) بازگشایی می شود و نوسان آن کنترل شده تر است.

چرا این توقف ها مهم اند

چون در بازار سرمایه، زمان برابر با فرصت است. وقتی سهمی متوقف می شود، سرمایه شما نقد نمی شود و اگر سرمایه گذار کوتاه مدت باشید، نقدشوندگی پایین می آید.

از طرف دیگر، اگر خبر مثبت باشد، ممکن است بعد از بازگشایی سهم با رشد سنگین همراه شود و سهامدارانی که قبل از توقف وارد سهم شده اند سود خوبی ببرند.

اما اگر خبر منفی باشد، بازگشایی می تواند با صف فروش سنگین همراه باشد.

چطور تشخیص دهیم افشای الف یا ب به نفع سهم است

صرف دیدن افشای الف یا ب دلیل بر رشد یا ریزش نیست. باید ماهیت خبر را تحلیل کرد.

مثلا:

• اگر شرکت قرارداد جدیدی برای صادرات امضا کرده، این خبر مثبت است.
• اگر اعلام کرده تولید یا فروشش کاهش یافته، اثر منفی دارد.
• اگر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی باشد، ممکن است کوتاه مدت سهم نوسان داشته باشد ولی در میان مدت جذاب شود.
• اگر انحلال یا توقف خط تولید باشد، اثر منفی دارد.

بنابراین باید متن اطلاعیه کدال را دقیق بخوانید.

در بازار حرفه ای، معامله گران همیشه قبل از تصمیم به خرید یا فروش، منبع خبر و اثر عددی آن بر سود هر سهم را بررسی می کنند.

نکته تجربی از نگاه من

به عنوان کسی که بیش از ده سال در بازار سرمایه و سبدگردانی فعال بوده ام، همیشه توصیه می کنم قبل از تصمیم عجولانه بعد از افشا، از خودتان بپرسید:

آیا این خبر در ارزش ذاتی شرکت تغییری ایجاد می کند یا صرفا روانی است؟

مثلا تغییر مدیرعامل در شرکت های کوچک گاهی هیجانی است، اما در شرکت های بزرگ تر که ساختار تصمیم گیری تثبیت شده دارند، چندان اثر بنیادی ندارد.

همچنین تجربه نشان داده بعضی از شرکت ها در فصل گزارش دهی یا نزدیک مجامع، از افشای گروه ب برای کنترل هیجان بازار استفاده می کنند. پس همیشه بین زمان انتشار و هدف احتمالی شرکت ارتباط برقرار کنید.

تاثیر افشای اطلاعات بر رفتار حقوقی ها

حقوقی ها معمولا پیش از انتشار افشا، با تحلیل بنیادی و داده های مالی، سناریوهای محتمل را تخمین می زنند.

به همین دلیل ممکن است بلافاصله بعد از بازگشایی وارد سهم شوند یا از آن خارج شوند.

سرمایه گذار خرد اگر بدون تحلیل اقدام کند، در بهترین حالت فقط دنبال موج است نه منطق. و بازار همیشه به کسانی که فقط با هیجان تصمیم می گیرند، سخت می گیرد.

ارتباط افشای اطلاعات با شفافیت و اعتماد در بورس

افشای اطلاعات، یکی از ستون های اصلی شفافیت است.

بدون آن، بورس به محیطی رانتی و غیرقابل اعتماد تبدیل می شود.

از نگاه کلان، هر چه شرکت ها دقیق تر، به موقع تر و صادق تر اطلاع رسانی کنند، بازار سرمایه سالم تر و قابل پیش بینی تر می شود.

به همین خاطر، سازمان بورس برای شرکت هایی که اطلاعات را دیر یا ناقص منتشر می کنند، جریمه در نظر گرفته است.

نکته برای سرمایه گذاران تازه کار

اگر تازه وارد بازار شده اید، همیشه اطلاعیه های کدال را دنبال کنید.

این کار به شما کمک می کند یاد بگیرید چطور بین خبر واقعی و حاشیه تفاوت قائل شوید.

در بیشتر مواقع، افرادی که زیان می کنند، کسانی اند که فقط از روی شایعه و کانال ها معامله کرده اند نه بر اساس کدال و تحلیل عددی.

افشای اطلاعات و فرصت های پیش بینی

گاهی شرکت ها با افشای گروه ب راه را برای یک افشای بزرگ تر گروه الف باز می کنند.

مثلا ابتدا اعلام می کنند که «در حال مذاکره برای قرارداد جدید هستیم» (گروه ب) و چند هفته بعد نتیجه را با عدد مشخص اعلام می کنند (گروه الف).

سرمایه گذار حرفه ای از همین روندها برای پیش بینی جریان آینده سهم استفاده می کند.

جمع بندی

افشای اطلاعات الف و ب یعنی الزام شرکت ها به شفافیت و اطلاع رسانی درباره رخدادهایی که می توانند بر ارزش سهم تاثیر بگذارند.

گروه الف مربوط به اخبار بسیار مهم و تعیین کننده است، در حالی که گروه ب به تغییرات قابل توجه ولی کم اثرتر مربوط می شود.

برای موفقیت در بورس، لازم است فقط خبر را نخوانید، بلکه اثر عددی، زمان انتشار و نیت احتمالی پشت آن را تحلیل کنید.

بازار همیشه پاداش دقت و صبر را می دهد، نه هیجان.

خدمات تیم فرشاد مصفا

اگر به دنبال مدیریت حرفه ای دارایی خود هستید، می توانید از خدمات تخصصی سبدگردانی ما استفاده کنید:

• سبدگردانی بورس
• سبدگردانی طلا
• سبدگردانی ارز دیجیتال

همچنین در تیم ما یک استارتاپ حقوقی فعال است که خدمات مشاوره و وکالت را با نگاه اقتصادی برای کسب و کارها و افراد ارائه می دهد.

نویسنده: فرشاد مصفا

کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران

موسس تیم سبدگردانی و استارتاپ حقوقی در زمینه مشاوره و وکالت

با بیش از ده سال سابقه فعالیت در بازار بورس، طلا و ارز دیجیتال

اینستاگرام: https://www.instagram.com/farshadmosaffa/

یوتیوب: https://youtube.com/@farshadmosaffa

لینکدین: https://www.linkedin.com/in/farshad-mosaffa

توییتر (X): https://x.com/FarshadMosaffa