اعتراض به مالیات کسب و کار و روش های قانونی آن

منتشر شده در 1404/07/08

مقدمه

در فضای اقتصادی ایران، مالیات به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمد دولت نقش حیاتی دارد. هر کسب و کاری، چه یک مغازه کوچک و چه یک شرکت بزرگ، دیر یا زود با سازمان امور مالیاتی روبه رو می شود. برای بسیاری از صاحبان کسب و کارها، مواجهه با «برگ تشخیص مالیات» می تواند یکی از پرتنش ترین لحظات کاری باشد. دلیل اصلی این است که گاهی مبالغ درج شده در این برگه بسیار بیشتر از واقعیت فعالیت اقتصادی فرد یا شرکت است.

با این حال، قانون به مودیان (پرداخت کنندگان مالیات) اجازه داده که اگر برگ تشخیص با واقعیت منطبق نبود، به آن اعتراض کنند. در این مقاله، به عنوان کسی که از سال 1393 در حوزه مالی، سبدگردانی و مشاوره حقوقی فعالیت دارم، می خواهم به زبان ساده اما دقیق توضیح دهم که چطور می توانید به برگ تشخیص های مالیاتی خود اعتراض کنید و مسیر قانونی آن چگونه است.

برگ تشخیص مالیاتی چیست و بر چه اساسی صادر می شود؟

برگ تشخیص مالیاتی سندی رسمی است که سازمان امور مالیاتی پس از بررسی دفاتر، اسناد، گزارش ها و اطلاعات تراکنش های بانکی یک مودی صادر می کند. در این برگه، مبلغ مالیات تعیین شده برای سال مورد نظر درج می شود.

اما چرا معمولا بین مودی و سازمان مالیاتی اختلاف پیش می آید؟ دلایل متعددی وجود دارد:

بخشی از هزینه های واقعی در دفاتر ثبت نشده یا مدارک آن ارائه نشده است.
فروش ها یا درآمدهایی وجود داشته که بدون فاکتور رسمی ثبت شده اند.
سازمان امور مالیاتی به جای اتکا به اسناد واقعی، از قرائن و شواهد تخمینی استفاده کرده است.
تراکنش های بانکی بدون توضیح کافی، به عنوان درآمد تلقی شده اند.

برای مثال، اگر حساب بانکی یک فروشگاه پر از واریزی های شخصی دوستان یا خانواده باشد و تفکیکی انجام نشده باشد، ممکن است همه این مبالغ به عنوان درآمد شناسایی و مشمول مالیات شود.

چه کسانی حق اعتراض دارند؟

طبق قانون مالیات های مستقیم، هر شخص حقیقی یا حقوقی که برگ تشخیص مالیاتی برای او صادر شده است، می تواند در مهلت قانونی اعتراض کند. فرقی ندارد شما یک مغازه دار کوچک باشید یا یک شرکت بزرگ، حق اعتراض برای همه وجود دارد.

مهلت قانونی اعتراض

نکته ای که بسیار اهمیت دارد، زمان است. مهلت اعتراض به برگ تشخیص فقط 30 روز از تاریخ ابلاغ است. اگر در این مهلت اعتراض نکنید، برگ تشخیص به طور قطعی تلقی می شود و عملا امکان اعتراض از بین می رود. بنابراین، به محض دریافت برگه، باید بررسی و اقدام کنید.

مراحل اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی

1. بررسی دقیق برگ تشخیص

قبل از هر اقدام، برگه را به دقت بخوانید. مبلغ درج شده، سال عملکرد، دلایل محاسبه و مستندات سازمان مالیاتی را بررسی کنید. گاهی اشتباهات ساده ای مثل اشتباه در محاسبه یا عدم ثبت هزینه ها دلیل اختلاف است.

2. جمع آوری مدارک و مستندات

اعتراض موفق بدون مدرک امکان پذیر نیست. شما باید تمامی اسناد و مدارک مرتبط با فعالیت خود را جمع آوری کنید. از جمله:

دفاتر قانونی پلمب شده
فاکتورهای خرید و فروش
قراردادهای کاری و پیمانکاری
مدارک مربوط به هزینه ها (حقوق پرسنل، اجاره بها، قبوض آب و برق و اینترنت)
پرینت حساب های بانکی
اظهارنامه مالیاتی سالانه

3. ثبت اعتراض کتبی

اعتراض باید حتما به صورت مکتوب و در قالبی رسمی به اداره مالیاتی ارائه شود. در متن اعتراض، علاوه بر اشاره به دلایل، بهتر است مواد قانونی مرتبط را نیز ذکر کنید. برای نمونه:

ماده 237 قانون مالیات های مستقیم: الزام به درج دلایل و مستندات در برگ تشخیص
ماده 238: حق اعتراض مودی و طرح آن در هیات حل اختلاف بدوی
ماده 247: حق تجدیدنظرخواهی از رای هیات بدوی

4. رسیدگی در هیات حل اختلاف بدوی

پس از ثبت اعتراض، پرونده شما به هیات حل اختلاف بدوی ارجاع داده می شود. این هیات متشکل از سه نفر است: نماینده سازمان امور مالیاتی، نماینده قوه قضاییه و نماینده اتاق بازرگانی (یا اصناف). جلسه ای تشکیل می شود و شما یا وکیل یا نماینده قانونی تان می توانید با ارائه مدارک دفاع کنید.

5. تجدیدنظر در هیات حل اختلاف

اگر رای هیات بدوی به نفع شما نبود یا سازمان مالیاتی به نفع شما رای نداد، ظرف 20 روز می توانید اعتراض کنید تا پرونده در هیات تجدیدنظر بررسی شود.

6. شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری

آخرین مراحل رسیدگی، ارجاع پرونده به شورای عالی مالیاتی و در نهایت دیوان عدالت اداری است. این مسیر طولانی تر است و بیشتر زمانی استفاده می شود که مبالغ سنگین یا مسائل پیچیده حقوقی مطرح باشد.

اشتباهات رایج در اعتراض به برگ تشخیص مالیات

بر اساس تجربه من با صدها کسب و کار، چند اشتباه رایج وجود دارد که شانس موفقیت اعتراض را کاهش می دهد:

دیر اقدام کردن و از دست دادن مهلت 30 روزه
ارائه اعتراض شفاهی یا غیررسمی بدون متن کتبی
ناقص بودن مدارک و عدم توانایی اثبات ادعا
بی توجهی به مواد قانونی و استناد نکردن به آن ها
تصور اینکه صرفا توضیح دادن مشکلات کسب و کار کافی است، در حالی که زبان حقوقی و مستند لازم است

مثال های واقعی از کسب و کارها

1. یک شرکت کوچک خدماتی در حوزه فناوری، به دلیل نداشتن دفاتر قانونی، با مالیات بسیار سنگینی مواجه شد. پس از اعتراض و ارائه قراردادهای کاری و صورت حساب های بانکی، توانست مالیات خود را حدود 40 درصد کاهش دهد.

2. یک فروشگاه لوازم خانگی که بخش زیادی از فروش خود را به صورت نقدی انجام می داد، نتوانسته بود اسناد کافی ارائه کند. در اعتراض اولیه موفق نشد، اما در مرحله تجدیدنظر با شهادت مشتریان و گزارش کارشناسی، مبلغ مالیات به طور چشمگیری کاهش یافت.

آیا همیشه اعتراض نتیجه می دهد؟

اعتراض تضمین صددرصدی برای کاهش مالیات نیست. اما در بسیاری از پرونده ها، مخصوصا اگر اسناد دقیق و مستند ارائه شود، نتیجه مثبت حاصل می شود. قانون به نفع کسانی است که بتوانند ادعای خود را اثبات کنند.

توصیه های عملی برای پیشگیری از مشکلات مالیاتی

از همان ابتدای فعالیت، دفاتر قانونی خود را پلمب و تکمیل کنید.
تمامی تراکنش های بانکی مرتبط با کسب و کار را از حساب شخصی جدا نگه دارید.
برای هر فروش یا خرید، فاکتور رسمی صادر کنید.
هزینه ها را مستند کنید؛ حتی هزینه های کوچک مثل قبض تلفن یا اینترنت.
در پایان هر سال، اظهارنامه مالیاتی خود را دقیق و شفاف تکمیل کنید.

جمع بندی

برگ تشخیص مالیات می تواند برای هر کسب و کاری یک چالش جدی باشد. اما دانستن حقوق قانونی، آشنایی با مهلت ها و مراحل اعتراض، و مهم تر از همه داشتن اسناد و مدارک کافی، می تواند راهگشای شما باشد. به عنوان کسی که سال ها در این حوزه تجربه دارم، توصیه می کنم هیچ وقت این مسئله را ساده نگیرید و حتما در صورت نیاز از مشاوران و وکلای متخصص استفاده کنید.

خدمات تیم فرشاد مصفا

ما در تیم فرشاد مصفا علاوه بر خدمات مالی و سرمایه گذاری، در حوزه حقوقی نیز همراه شما هستیم. خدمات ما شامل:

درباره نویسنده

فرشاد مصفا، موسس تیم سبدگردانی و استارتاپ حقوقی در زمینه مشاوره و وکالت، با سابقه فعالیت از سال 1393، کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران دارد. او سال ها تجربه عملی در بازارهای مالی و مسائل حقوقی دارد و هدفش کمک به سرمایه گذاران و صاحبان کسب و کارها برای رشد مالی و دفاع از حقوقشان است.

شبکه های اجتماعی: