0
همه چیز درباره بازدهی قرارداد اختیار معامله
منتشر شده در 1404/07/06
قراردادهای اختیار معامله یا همان آپشن ها یکی از ابزارهای نوین مالی هستند که به سرمایه گذاران امکان می دهند با سرمایه ای محدود سود یا زیان های متفاوتی را تجربه کنند. در بازارهای مالی ایران و جهان آپشن ها به عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک کسب سود و حتی پوشش زیان های احتمالی مورد استفاده قرار می گیرند.
با توجه به تجربه من فرشاد مصفا در حوزه بازارهای مالی و سبدگردانی بررسی بازدهی این قراردادها اهمیت زیادی دارد زیرا بسیاری از سرمایه گذاران بدون درک کامل از ماهیت آپشن ها وارد این بازار می شوند و با زیان های سنگین مواجه می گردند.
در این مقاله تلاش می کنم به زبان ساده توضیح دهم که قرارداد اختیار معامله از لحاظ بازدهی چه ویژگی هایی دارد چگونه می تواند سود یا زیان ایجاد کند و سرمایه گذاران باید به چه نکاتی توجه داشته باشند.
قرارداد اختیار معامله چیست
قرارداد اختیار معامله توافقی است میان دو طرف که به خریدار قرارداد حق (و نه الزام) خرید یا فروش یک دارایی مشخص در آینده را با قیمت از پیش تعیین شده می دهد.
- اگر قرارداد برای خرید دارایی باشد به آن اختیار خرید یا Call Option می گویند.
- اگر قرارداد برای فروش دارایی باشد به آن اختیار فروش یا Put Option گفته می شود.
خریدار اختیار معامله برای به دست آوردن این حق مبلغی تحت عنوان پرمیوم (Premium) به فروشنده قرارداد پرداخت می کند. همین پرمیوم پایه اصلی محاسبه بازدهی قرارداد است.
بازدهی در قرارداد اختیار خرید (Call)
فرض کنید شما یک قرارداد اختیار خرید برای سهام شرکتی در بورس تهیه می کنید. قیمت اعمال قرارداد 100 هزار تومان است و شما بابت خرید قرارداد 10 هزار تومان پرمیوم می پردازید.
- اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید به 130 هزار تومان برسد شما حق خرید سهم با قیمت 100 هزار تومان را دارید. در این حالت سود شما برابر است با:
یعنی بازدهی شما 200 درصد نسبت به پرمیوم پرداختی خواهد بود.
- اگر قیمت سهم به 90 هزار تومان کاهش یابد شما از حق خرید استفاده نمی کنید و تنها ضرر شما همان پرمیوم پرداختی یعنی 10 هزار تومان است.
این ویژگی یکی از جذابیت های آپشن خرید است: زیان محدود به پرمیوم اما سود نامحدود (تا جایی که قیمت سهم رشد کند).
بازدهی در قرارداد اختیار فروش (Put)
حالا فرض کنید شما اختیار فروش همان سهم را با قیمت اعمال 100 هزار تومان و پرمیوم 10 هزار تومان خریداری کرده اید.
- اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید به 70 هزار تومان کاهش پیدا کند شما می توانید سهم را 100 هزار تومان بفروشید. در این حالت سود شما چنین خواهد بود:
یعنی بازدهی شما مجددا 200 درصد خواهد بود.
- اما اگر قیمت سهم به 110 هزار تومان برسد شما از حق فروش استفاده نمی کنید و زیان شما همان 10 هزار تومان پرمیوم خواهد بود.
به همین دلیل آپشن فروش بیشتر برای زمانی کاربرد دارد که سرمایه گذار انتظار کاهش قیمت دارایی پایه را دارد یا می خواهد خود را در برابر ریزش قیمت بیمه کند.
چرا بازدهی آپشن ها چشمگیر است
ویژگی اصلی قراردادهای اختیار معامله این است که با سرمایه ای اندک می توان بازدهی بزرگی به دست آورد. علت آن ساده است: سرمایه گذار به جای خرید کل دارایی تنها مبلغ پرمیوم را پرداخت می کند و همین باعث می شود نسبت سود یا زیان او بسیار بزرگ تر از معامله مستقیم دارایی پایه باشد.
به زبان ساده آپشن ها اهرم مالی طبیعی ایجاد می کنند. این اهرم می تواند به نفع شما عمل کند و سودهای چشمگیر به همراه داشته باشد یا برعکس در صورت تصمیم گیری اشتباه منجر به از دست رفتن کل پرمیوم شود.
عوامل موثر بر بازدهی قرارداد اختیار معامله
1. قیمت دارایی پایه
مهم ترین عامل بازدهی تغییر قیمت دارایی پایه است. هرچه فاصله قیمت بازار از قیمت اعمال بیشتر شود بازدهی آپشن نیز بالاتر می رود.
2. زمان باقی مانده تا سررسید
هرچه زمان بیشتری تا تاریخ سررسید باقی مانده باشد ارزش پرمیوم بیشتر است زیرا احتمال تغییر قیمت دارایی بالاتر می رود. کاهش زمان به مرور ارزش زمانی آپشن را کم می کند.
3. نوسان بازار
افزایش نوسان دارایی پایه احتمال رسیدن به سود در آپشن را بیشتر می کند. بنابراین بازارهای پرنوسان معمولا آپشن های گران تری دارند.
4. نرخ بهره و هزینه فرصت
در برخی بازارها نرخ بهره و شرایط اقتصادی نیز می تواند بر ارزش گذاری آپشن ها اثرگذار باشد.
مزایای بازدهی آپشن برای سرمایه گذاران
- امکان سودهای چند برابری با سرمایه ای کم
- مدیریت ریسک و بیمه کردن سرمایه در برابر نوسانات شدید
- تنوع استراتژی های معاملاتی مانند هج کردن اسپردها و ترکیب های مختلف خرید و فروش
- قابلیت استفاده در بازارهای صعودی و نزولی برخلاف خرید ساده سهام که فقط در بازار صعودی سودآور است
ریسک ها و محدودیت های بازدهی آپشن
- احتمال از دست رفتن کل پرمیوم بسیار بالاست
- نیاز به درک عمیق از بازار و استراتژی های معاملاتی دارد
- مدیریت سرمایه در این بازار اهمیت دوچندان پیدا می کند
- در بازار ایران نقدشوندگی پایین برخی نمادهای آپشن می تواند به زیان سرمایه گذاران منجر شود
مثال ساده از بازدهی در عمل
فرض کنید شما به جای خرید یک سهم 100 هزار تومانی یک قرارداد اختیار خرید با پرمیوم 10 هزار تومان تهیه می کنید. اگر سهم به 130 هزار تومان برسد:
- در حالت خرید سهم: سود شما 30 درصد است
- در حالت خرید اختیار معامله: سود شما 200 درصد است
این مثال نشان می دهد چرا بسیاری از سرمایه گذاران به سراغ آپشن ها می آیند. اما باید در نظر داشت که اگر سهم رشد نکند بازدهی شما منفی 100 درصد خواهد بود (زیان کامل پرمیوم).
چه کسانی از بازدهی آپشن سود می برند
- سرمایه گذاران حرفه ای که می دانند چگونه ریسک را مدیریت کنند
- کسانی که پیش بینی قوی از روند بازار دارند و می خواهند با سرمایه ای کوچک سود بزرگ بگیرند
- افرادی که به دنبال بیمه کردن سبد سرمایه خود هستند و می خواهند در برابر ریزش بازار پوشش بگیرند
جمع بندی
قرارداد اختیار معامله از لحاظ بازدهی می تواند فرصت های جذابی برای سودآوری فراهم کند اما همزمان ریسک بالایی هم به همراه دارد. نکته کلیدی این است که بازدهی آپشن ها ناشی از اهرم طبیعی آنها است؛ یعنی سرمایه گذار با پرداخت مبلغ اندکی پرمیوم امکان سود یا زیان چندین برابر را دارد.
اگر قصد ورود به این حوزه را دارید پیشنهاد می کنم ابتدا دانش و تجربه کافی کسب کنید و سپس با بخشی از سرمایه وارد شوید. هیچ گاه کل سرمایه خود را صرف خرید آپشن نکنید و همیشه به مدیریت ریسک توجه داشته باشید.
خدمات ما در تیم فرشاد مصفا
ما در تیم فرشاد مصفا خدمات حرفه ای و تخصصی در حوزه سرمایه گذاری و مشاوره ارائه می دهیم:
درباره نویسنده
فرشاد مصفا موسس تیم سبدگردانی و استارتاپ حقوقی از سال 1393 در بازارهای مالی فعال است.
او کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران بوده و با تجربه بیش از یک دهه در بورس طلا و ارزهای دیجیتال یکی از متخصصان شناخته شده این حوزه در ایران است.
برای ارتباط و دنبال کردن فعالیت ها:
- اینستاگرام: https://www.instagram.com/farshadmosaffa/
- یوتیوب: https://youtube.com/@farshadmosaffa
- لینکدین: https://www.linkedin.com/in/farshad-mosaffa