0
اثبات بی گناهی یا نحوه دفاع در جرم رابطه نامشروع
منتشر شده در 1404/02/22
اتهام به رابطه نامشروع یکی از حساس‌ترین، پیچیده‌ترین و درعین‌حال پرتکرارترین پرونده‌هایی است که در محاکم کیفری ایران مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. در این نوع پرونده‌ها، گاه کوچک‌ترین غفلت در ارائه دفاعیات، ممکن است منجر به محکومیتی سنگین برای متهم شود. در این مقاله تلاش می‌کنم از تجربه بیست ساله‌ام در حرفه وکالت، راهکارهایی عملی و نکاتی کلیدی برای دفاع از چنین اتهامی ارائه کنم، به‌طوری‌که برای عموم مردم قابل درک و استفاده باشد.
جرم رابطه نامشروع چیست؟
بر اساس ماده 637 قانون مجازات اسلامی، اگر زن و مردی که بین آن‌ها علقه زوجیت نباشد، مرتکب روابط نامشروع یا اعمال منافی عفت غیر از زنا شوند، به مجازات شلاق تا 99 ضربه محکوم خواهند شد. بنابراین، اگرچه زنا جرم جداگانه‌ای است و تعریف و شرایط خاص خود را دارد، اما روابط عاطفی و جنسی غیر از زنا نیز می‌تواند تحت عنوان رابطه نامشروع، جرم‌انگاری شود.
انواع رابطه نامشروع
برخلاف تصور رایج، رابطه نامشروع صرفاً به معنای زنا نیست. بسیاری از پرونده‌ها که با عنوان رابطه نامشروع در دادگاه‌ها مطرح می‌شوند، شامل مواردی چون:
- ارتباط پیامکی عاشقانه یا تحریک‌آمیز
- تماس‌های تلفنی با محتوای غیراخلاقی
- دیدارهای مکرر و بدون حضور شخص ثالث در مکان‌های خصوصی یا بسته
- دست دادن، بغل کردن یا بوسیدن
در بسیاری از این موارد، حتی بدون وقوع زنا، شاکی خصوصی یا ضابطین قضایی اقدام به شکایت و تشکیل پرونده می‌کنند.
شواهد و مدارک معمول در پرونده‌های رابطه نامشروع
پرونده‌های مربوط به رابطه نامشروع اغلب با استناد به یکی از موارد زیر شکل می‌گیرند:
- پیامک‌ها و چت‌های شبکه‌های اجتماعی
- عکس یا فیلم از حضور دو نفر در مکان‌های خصوصی
- شهادت شهود یا گزارش مأموران نیروی انتظامی
- اقرار طرفین یا یکی از آن‌ها
شناخت دقیق هر یک از این مدارک و نحوه پاسخگویی به آن‌ها برای دفاع موثر حیاتی است.
دفاع از اتهام رابطه نامشروع چگونه است؟
دفاع در این نوع پرونده‌ها نیازمند دقت، سرعت و درک صحیح از قوانین و رویه‌های قضایی است. در ادامه چند اصل اساسی که باید رعایت شود را مرور می‌کنیم:
1. اصل برائت را فراموش نکنید
طبق اصل 37 قانون اساسی، اصل بر بی‌گناهی افراد است. یعنی این وظیفه دادستان و قاضی است که جرم را اثبات کنند، نه شما که بی‌گناهی‌تان را ثابت کنید. با تکیه بر این اصل، می‌توان بسیاری از اتهامات فاقد دلیل کافی را خنثی کرد.
2. چگونگی بررسی پیامک‌ها و چت‌ها
بسیاری از پرونده‌ها با استناد به پیامک یا پیام‌رسان‌ها تشکیل می‌شوند. اما صرف وجود پیام‌های عاشقانه یا حتی دارای محتوای جنسی، لزوماً کافی برای اثبات جرم نیست؛ مگر اینکه نشان‌دهنده ارتباطی فراتر از معمول و همراه با سایر شواهد باشد. در برخی موارد، امکان ادعای جعل یا هک شدن حساب کاربری نیز وجود دارد.
3. مکان وقوع و اهمیت آن
اگر رابطه یا ملاقات در مکان عمومی بوده و شواهد نشان‌دهنده رفتاری خارج از عرف اجتماعی نیست، دادگاه معمولاً سخت‌گیرانه برخورد نمی‌کند. اما اگر مکان خصوصی، بسته و فاقد شاهد باشد، قاضی ممکن است فرضیه رابطه را محتمل‌تر بداند.
4. اقرار؛ تیغ دو لبه
اقرار در امور کیفری اهمیت بالایی دارد. اما باید توجه داشت که هر اقراری قابل استناد نیست. مثلاً اگر اقرار تحت فشار، تهدید یا در شرایط نامطمئن اخذ شده باشد، قابلیت ابطال دارد. گاهی افراد بدون آگاهی حقوقی اقرارهایی می‌کنند که به ضررشان تمام می‌شود؛ در چنین مواردی حضور وکیل می‌تواند نقش نجات‌بخش داشته باشد.
5. حضور وکیل؛ یک ضرورت نه یک تجمل
پرونده‌های رابطه نامشروع به دلیل ماهیت خصوصی و حیثیتی‌شان، نیازمند مدیریت دقیق هستند. وکیل با تجربه می‌تواند ضمن حفظ شأن موکل، مسیر دفاع را به درستی هدایت کند. در بسیاری از پرونده‌هایی که به صدور حکم برائت انجامیده، نقش وکیل تعیین‌کننده بوده است.
مثال واقعی (با تغییر مشخصات)
پرونده‌ای داشتم که در آن خانمی به اتهام رابطه نامشروع با همکارش مورد تعقیب قرار گرفته بود. تنها مستند موجود، چند پیام دوستانه و یک گزارش از حضور آن دو در اتومبیل شخصی بود. با بررسی دقیق زمان و محتوای پیام‌ها و نیز نبود عنصر محرک یا صحنه خاص در گزارش پلیس، توانستیم قاضی را قانع کنیم که ادله کافی برای اثبات جرم وجود ندارد. نتیجه: برائت موکل.
نکاتی برای جلوگیری از بروز سوءتفاهم حقوقی
- از ارتباطات عاطفی یا دوستی‌های بیش از حد صمیمی در محیط کار یا تحصیل پرهیز کنید.
- مراقب محتوای پیام‌ها، عکس‌ها و صحبت‌ها باشید؛ هر چیزی ممکن است به‌عنوان مدرک استفاده شود.
- از حضور دو نفره در مکان‌های بسته یا خلوت، مخصوصاً در ساعات غیراداری، اجتناب کنید.
- در صورت بروز مشکل یا طرح اتهام، قبل از هرگونه اظهارنظر، حتماً با وکیل مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
اتهام رابطه نامشروع، صرف‌نظر از صحت یا سقم آن، می‌تواند زندگی فردی و اجتماعی یک انسان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. اما با شناخت حقوق خود، بهره‌گیری از مشاوره حقوقی حرفه‌ای و پرهیز از واکنش‌های احساسی، می‌توان از بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد.
در پایان، به‌عنوان وکیلی که سال‌ها درگیر این‌گونه پرونده‌ها بوده‌ام، توصیه می‌کنم: اگر با چنین اتهامی مواجه شدید، سکوت کنید، آرامش خود را حفظ کنید و هرچه زودتر با وکیل مشورت کنید. گاهی یک تصمیم ناآگاهانه، جبران‌ناپذیر است.
این مقاله توسط وکیل پایه یک دادگستری، حسن اسماعیلی، با بیش از 20 سال تجربه در حوزه پرونده‌های کیفری و خانوادگی نوشته شده است.
در پایان بنده در چند گروه وکلای مختلف فعال هستتم اگر امری بود با مراجعه به لینک سایت ایشان با بنده می توانید در ارتباط باشید.